Familieopstellingen
Vind jouw plek en ervaar de kracht van het systeem
Mijn moeder had een bijzondere fascinatie voor vriendenkringbeelden. Ze stonden overal in huis, groot en klein, soms in een rij achter elkaar. Ze symboliseerden voor haar wat ze het meest nodig had: mensen om haar heen die haar konden ondersteunen. Mijn moeder heeft onder andere de diagnose bipolair en licht verstandelijk beperkt. Hierdoor kon ze vaak niet alles zelf doen en leunde ze sterk op anderen. Mijn oma, bijvoorbeeld, was er bijna dagelijks om de zorg voor mij als kind over te nemen of om mijn moeder te helpen. Later bleek dat mijn moeder ook andere professionele hulp nodig had. Mijn vader bleef bij het gezin om voor mij te zorgen. Daarnaast kregen andere mensen ook een rol aangewezen door haar. Collega’s, buren en ook artsen om haar heen.
Wat ik toen al voelde, begrijp ik nu beter. Mijn moeder was zelf niet in staat om te zorgen voor een kind; zij was in veel opzichten zelf nog een kind. Hoewel ze haar best deed, stond ze systemisch gezien niet op de plek van de moeder. Ze stond op de plek van het kind, en dit verstoorde de dynamiek in ons gezin. Maar waar stond ik dan, als haar kind?
In een gezin waarin iemand niet in staat is zijn of haar plek in te nemen, bijvoorbeeld door ziekte of een beperking, verschuift de balans. Vaak neemt het kind dan de rol van de ouder over, of het gaat naast of tussen de ouders in staan. Dit wordt parentificatie genoemd. Het kind zorgt voor de ouder, past zich aan, en verliest daarmee een deel van zichzelf. Dit kan zowel voor de ouder als voor het kind belemmerend zijn, met emotionele en zelfs lichamelijke gevolgen op latere leeftijd.
De impact van ziekte of problematiek op kinderen
Familieopstellingen zijn niet alleen van belang voor volwassenen, maar kunnen ook bijzonder waardevol zijn voor kinderen, vooral als er sprake is van onderliggende ziektes of problematiek binnen het gezin. Kinderen die opgroeien in een omgeving waar één van de ouders te maken heeft met een fysieke of mentale ziekte, zoals een bipolaire stoornis of een verstandelijke beperking, kunnen onbewust verantwoordelijkheden op zich nemen die eigenlijk niet bij hun leeftijd passen. Dit kan leiden tot parentificatie, waarbij het kind de ouderrol op zich neemt om voor de zieke ouder te zorgen. Hierdoor ontstaat een verstoorde dynamiek die een grote impact kan hebben op de emotionele en mentale ontwikkeling van het kind.
Kinderen die zich in een dergelijke situatie bevinden, kunnen last krijgen van verschillende vormen van stress en overbelasting, wat kan leiden tot emotionele of gedragsproblemen. Onderzoek wijst ook uit dat dit soort ervaringen verband kunnen houden met fysieke klachten, zoals chronische vermoeidheid, buikpijn, of zelfs auto-immuunziekten. Het is daarom van groot belang om te kijken naar de plek die kinderen in hun gezin innemen, vooral wanneer er sprake is van ziekte of andere problematiek bij één van de ouders. Door middel van familieopstellingen kan er inzicht worden verkregen in deze dynamiek, en kan de balans worden hersteld zodat het kind zich weer volledig op zijn eigen ontwikkeling kan richten, zonder de zware last van onbewuste verantwoordelijkheden.
Het herstellen van deze balans is cruciaal, omdat een verstoorde gezinssituatie zowel op korte als lange termijn een negatieve invloed kan hebben op het welzijn van het kind. Het geeft het kind de ruimte om zich veilig te ontwikkelen, en voorkomt mogelijke psychische en lichamelijke klachten die kunnen voortkomen uit een disbalans in het systeem.
Wat gebeurt er als jij als kind de plek van je ouder inneemt?
Wanneer een kind de plek van de ouder inneemt, verandert niet alleen het leven van het kind, maar raakt het het hele familiesysteem. De ouder, die gesteund zou moeten worden door een volwassene, wordt afhankelijk van het kind. Hierdoor kan de ouder zich niet volledig ontplooien in zijn of haar eigen rol. Dit kan gevoelens van schaamte, schuld of frustratie bij de ouder oproepen, omdat er een onbewuste erkenning is dat de dynamiek niet klopt. Ze ervaren een onbalans, maar kunnen er zelf vaak niet uitkomen.
Voor de ouder betekent het dat er een kans verloren gaat om in hun kracht te staan als ouder. Ze blijven in de kwetsbare rol, gesteund door het kind, wat de natuurlijke ordening verstoort. Deze verstoring kan leiden tot afstand en onuitgesproken spanningen in de relatie tussen ouder en kind. Het is alsof beide vastzitten in een rol die niet van hen is, wat emotionele verbinding bemoeilijkt.
Het systeem in balans brengen door familieopstellingen
Wanneer jij als kind jouw plek inneemt, kan je ouder ook weer op zijn of haar eigen plek komen te staan. Dit herstelt de natuurlijke balans binnen het gezin, waardoor er meer ruimte ontstaat voor liefde, steun en groei. Je geeft als kind de verantwoordelijkheid terug, en de ouder kan eindelijk volledig de ouder zijn. Dit kan veel verlichting en rust brengen, zowel voor jou als voor je ouder, en jullie relatie verdiepen.
Door deze verandering ontstaat er meer respect en waardering voor elkaars rol binnen het gezin, en dit kan leiden tot meer harmonie, niet alleen binnen je familie, maar ook in je andere relaties.
Voor wie zijn familieopstellingen geschikt?
Familieopstellingen kunnen jou helpen als je vastloopt op bepaalde gebieden in je leven of als je patronen herkent die je moeilijk kunt doorbreken. Deze methode is geschikt voor zowel individuen als gezinnen, en kan ondersteuning bieden bij diverse fysieke, emotionele en mentale uitdagingen, zoals:
– Burn-out en stress
– Chronische ziektes
– Relatieproblemen of communicatieproblemen binnen het gezin
– Angsten of emotionele blokkades
– Rouwverwerking en verlies
– Traumaverwerking
Of je nu komt met je gezin of individueel, familieopstellingen geven je helder inzicht in onbewuste patronen die een rol spelen in je huidige leven. Ze helpen je om de balans te herstellen en geven je de ruimte om los te laten wat niet van jou is. Hierdoor kun je vanuit kracht en rust je eigen pad volgen.
Wat familieopstellingen voor jou kunnen doen:
– Ze geven inzicht in onbewuste patronen binnen je familie of relaties.
– Ze helpen je jouw eigen plek in het gezin en in het leven te vinden.
– Ze bieden ruimte om te helen van oude pijnen en belemmerende overtuigingen los te laten.
– Ze geven je de mogelijkheid om vanuit kracht en liefde naar je familieverleden te kijken.
Wil jij een afspraak maken of heb je vragen over Familieopstellingen? Neem gerust contact met mij op. Ik kijk ernaar uit om samen met jou dit mooie proces aan te gaan.
Toen ik als kind de vriendenkringbeelden van mijn moeder zag, maakte het me vaak boos. Al die rommel, die verzameling… Maar nu begrijp ik het. Mijn moeder had die kring van mensen om haar heen nodig om te overleven. En nu ik dat besef, kan ik met zachtheid en begrip naar haar en die beelden kijken.